‘Omroeren’

Als het over mezelf gaat, kan ik weinig garanties geven. Vaak roep, doe of schrijf ik dingen uit impulsiviteit. Even zo vaak omdat het sterker is dan mezelf. Ik heb een onderbuik. En die heeft een behoorlijk grote mond. Niet zelden trek ik overhaast conclusies en kan daardoor nogal kortzichtig lijken. Die explosieve impulsiviteit ligt in mijn karakter opgesloten. ADHD gerelateerd, niks aan te doen, zeggen ze.

Het zal wel.

Het geeft me in ieder geval vaak (meer dan me lief is) de kans te reflecteren. Mezelf de maat te nemen. Dat is niet eenvoudig, want dat vereist een zekere mate van bescheidenheid. Dat is niet een eigenschap die van nature bij mij is ingemetseld. Overigens niet te verwarren met verlegenheid. Daar heb ik meer dan genoeg voorraad van.

Stupiditeit, verwarring en onmacht zijn de prikkels waartegen ik me het minst kan verzetten. En die zijn alom aanwezig. Meer dan ooit. Vaak nauw met elkaar verbonden. Ik schijn mezelf maar niet te kunnen afwenden van de onmachtige verwarring der stupiditeit, die een groeiend deel van de aardbewoners bij me losmaakt. Er lijkt geen eind aan te komen. Overal pakken de brutalen meer dan de helft van waar ze überhaupt al geen recht op hadden. Uitsluitend door de massa op te zwepen. De massa geniet.

Dat verteert mijn onderbuik niet.

Hebben al die mensen die ons massaal een onzekere toekomst induwen het dan zo slecht? Ik denk het niet. Het is aangemaakte woede. Het vertrouwen in het nieuwe kabinet is verdubbeld onder de laagst opgeleiden. Dat verbaast me niets. Zij willen vertegenwoordigd worden door de spiegel van hun onderbuik, tenzij er politici zijn die hen duidelijk maken dat dat een heel slecht idee is. Bij een langdurig gebrek aan zulke politici, vindt uiteindelijk de populist zijn gehoor. En de onderbuik van de populist is goedgebekt. In het land der blinden is Eenoog koning. De meute is dan niks kwalijk meer te nemen. Zij zien alleen nog maar de rode lap die de populist ze voorhoudt.

Laat het duidelijk zijn: ik heb helemaal niets tegen laagopgeleiden. Ikzelf ben ook niet hoogopgeleid. Laagopgeleiden zijn het betonnen fundament van een opgebouwde samenleving. Hoogopgeleiden kunnen de meest fantastische dingen bedenken, zonder dat fundament – de uitvoerders – komt er niets van terecht. Hoogopgeleiden hebben tot niet zo lang geleden altijd het besef gehad dat een heldere uitleg van plannen noodzakelijk is om wederzijds vertrouwen te krijgen of houden. Dat gebeurt al een tijdlang steeds minder, waardoor de breuk tussen hoog en laag, arm en rijk, steeds groter wordt. In plaats van naar elkaar toe te trekken wordt de kloof onthutsend snel groter. Onmacht en onbegrip als brandstof.

Herstel is uitsluitend mogelijk door geduldige dialoog. Onbevooroordeeld. Ik constateer dat lafjes vanaf de zijkant. Ik neem daaraan niet deel. Ik ben eerder een populist van de ‘andere kant’ dan een verbinder. Ik kan het simpelweg niet opbrengen. Domheid, haat, bedreigingen, wapcultuur, kristalheldere leugens, eenzijdige oordelen. Ik verdraag het niet, laat staan dat ik ermee in gesprek wil. Daarbij komt het gevoel dat we een cruciaal keerpunt achteloos voorbij zijn gegaan. Point of no return, vind ik een mooie uitdrukking. Geen weg terug.

Ik ben mijn eigen onheilsprofeet geworden. Ik zie alleen nog maar duisternis in de nabije toekomst. Dat heb ik mezelf aangedaan en ik moet ervoor zorgen dat er in die duisternis weer hier en daar een lichtje wordt opgehangen. Ik heb gemerkt dat mijn impulsieve, onmachtige uitingen van woede onbedoeld dierbaren raakt. Als ik dat niet meer zie aankomen moet het roer om. ‘Omroeren’, zeg maar. Daarnaast denk ik dat de mensheid sowieso niet zit te wachten op de duiding van Menno Voorwinde.

Ik ga daarom proberen meer over andere zaken te schrijven dan het politieke klimaat. Een voorwaartse stap achteruit. Maar ik beloof niks.

Daar vertrouw ik mezelf te weinig voor.