Visie

Menno Voorwinde, 9 december 2025

Dat Dilan Yesilgöz in geen enkel opzicht lijkt op de flegmatieke Mark Rutte is niet helemaal waar.

Behalve dat ze beide de VVD leiden of hebben geleid, delen zij hun visie op visie. Die hebben ze namelijk niet. ‘Voor visie moet je naar de opticien’, verklaarde Rutte ooit lachend. Bij Dilan haalt visie zelfs de opticien niet. Haar ‘visie’ komt niet verder dan het spiegelbeeld waarin zij de Kiezer ziet, zoals zij hem nodig heeft. Een kneedbare kiezer die multi-inzetbaar is. Voor elk politieke nooduitgang heeft ze een model. Dilan kijkt naar binnen, nooit naar buiten. ‘De VVD doet wat we de kiezer hebben beloofd’, is de zin die ze nu als ontelbaar herhalende strafregels neerschrijft op het schoolbord uit haar dromen.

Rob de Wijk, wat mij betreft dé deskundige, als het gaat om krachtsverhoudingen in de wereld en met name zijn kijk op de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, was heel even te gast bij het programma EenVandaag. Hij werd gevraagd om zijn mening te geven over het ‘strategisch plan’ van de VS (lees: Trump) met betrekking tot de Europese Unie. Rob de Wijk was daar, als altijd, helder over: de tijd waarin de VS bondgenoot was van Europa, is definitief voorbij. Trump wil dat Europa uiterlijk 2027 – militair – voor zichzelf zorgt. ‘Onmogelijk,’ stelt Rob de Wijk. Volgens hem zijn we niet in staat om twee essentiële zaken tegen die tijd op orde te hebben: productie van munitie en luchtafweersystemen.

Als Rob dat zegt, dan is dat zo.

Wat daar vooral voor nodig is, is Europese samenwerking. En die verloopt, op zijn zachts gezegd, niet gladjes. Inmenging van de VS in binnenlandse politieke aangelegenheden van Europese lidstaten en de steeds sterker wordende extreme krachten in Europa, zorgen voor een ongekende instabiliteit in Europa. Daar waar een krachtige Unie harder nodig is dan ooit. Trump heeft openlijk de EU tot vijand verklaart, terwijl hij ondertussen Poetin omarmt. Trump steunt openlijk de antidemocratische krachten in Europa en noemt Europese landen vergane glorie met zwakke leiders, die hoognodig moeten worden vervangen door de ‘sterkere’ soort. Dictators, dus. Hierdoor zit de Europese Unie nu klem tussen de drie belangrijkste grootmachten die ons (de EU) allemaal vijandig gezind zijn: de VS, Rusland en China.

De volksmenners winnen in rap tempo terrein op nationaal niveau in bijna alle Europese landen. In sommige landen maken ze al de dienst uit of staan op het punt de dienst er te gaan uitmaken. Het schijnt niet door te dringen tot de zittende macht. Overal in parlementen wordt gekibbeld over kleinigheden als je het afzet tegen het globale onheil dat boven onze hoofden hangt. Ik hoor zojuist dat in Tsjechië een compleet extreemrechtse regering van drie partijen de dienst uit gaat maken. De anti-Europese krachten binnen de EU zelf, worden door dit soort verbonden versterkt en verliest de EU aan gezamenlijke daadkracht.

Ik heb zojuist deze column onderbroken om naar Eva te kijken, omdat Professor Dokter Beatrice de Graaf daar werd geïnterviewd. Ook met betrekking tot het Strategische Plan van Trump. Haar oordeel was ontluisterend en schept een toekomstperspectief dat precies lijkt te passen op het doemscenario dat al tijden in mijn eigen hoofd rondtolt. Terwijl ik nijg naar pessimisme is Beatrice de Graaf het tegenovergestelde daarvan. Zij weet aan het eind van haar haarscherpe analyses, hoe ontmoedigend ook, altijd een licht te laten schijnen op een hoopvol geitenpaadje. Dat ontbrak dit keer. Als dat ontbreekt bij haar, moeten we ons serieus zorgen maken.

We mogen dan hopeloos verdeeld zijn in Europa. Als landen nu eens zouden beginnen met een nationale visie te presenteren over onze eigen overlevingskansen in het huidige vagevuur, dan is dat het begin dat we nodig hebben. Partijen die anderen uitsluiten, niet vanwege partijpolitieke overwegingen, maar omdat ‘we de kiezer dat hebben beloofd’, dienen te worden geweerd uit welke regering dan ook. Want die verkrijgen nooit de visie om te doen wat nodig is om simpelweg te blijven voortbestaan.

Want tegen die grens zitten we inmiddels aan.

UPDATE: Prof. dr. Beatrice de Graaf heeft mij benaderd en verteld dat ze wel degelijk een hoopgevende slotconclusie had voorbereid. Die is echter gesneuveld wegens tijdgebrek. De professor verwees door naar dit artikel in Trouw waar ze zich bij aansluit en die ongeveer de conclusie weergeeft die ook zij voor ogen had.